15°
Ὁ Καρκίνος προέρχεται ἀπὸ τὸν δεύτερο τοῦ Ἡρακλέους ἆθλο, τὸν τῆς Λερναίας Ὕδρας
Ὁ δεύτερος ἆθλος τοῦ Ἡρακλέους ἦταν νὰ φονεύσῃ τὴν Λερναία Ὕδρα. Ἐπρόκειτο γιὰ ἕνα ὑδρόβιο τέρας τοῦ βαλτότοπου τῆς Λέρνας μὲ ἐννέα κεφαλές, ἐκ τῶν ὁποίων ὀκτὼ ἦταν θνητὲς ἀλλὰ ἡ μία τοῦ κέντρου ἀθάνατη. Ἐφώλιαζε πλησίον τῆς Ἀμυμώνης πηγῆς, ἀπὸ ὅπου ἐξερχόταν πρὸς τὶς πεδιάδες ῥημάζοντας σπαρτὰ καὶ ζῷα μὲ τὴν δηλητηριώδη πνοή της. Ὁ Ἡρακλῆς ῥίπτοντας πυρωμένα βέλη ἠνάγκασε τὸ τέρας νὰ ἐξέλθῃ ὅπου καὶ τὸ ἅδραξε γερά. Ὅμως παρὰ τὴν δύναμή του δυσκολεύθη κατὰ τὴν πάλη διότι ὅταν ἀπέκοπτε μία κεφαλὴ δύο ἐφύτρωναν πολλαπλασιάζοντας τὶς κεφαλὲς καὶ τὴν δύναμη τοῦ τέρατος. Τότε καρκίνος ἀφιχθεῖς ἀπὸ θαλάσσης ἐπλησίασε τὸν Ἡρακλέα ἐξ ἀριστερῶν καὶ τὸν παρενοχλοῦσε, δαγκώνοντας τὴν πτέρνα του. Ἀγανακτήσας ὁ Ἡρακλῆς ἐκάλεσε τὸν Ἰόλαο πρὸς βοήθεια, τὸν δὲ καρκίνο συνέθλιψε ὑπὸ τὸν πόδα του.
Ἡ βοήθεια τοῦ Ἰολάου ἦταν σωτήρια γιὰ τὴν ἔκβαση τῆς μάχης. Ὅποτε ὁ ἥρως ἀπέκοπτε μία κεφαλὴ ὁ Ἰόλαος εὐθὺς ἔκαιε μὲ δαυλοὺς τὴν ῥίζα ἐμποδίζοντας τὴν φύτρα νέων. Οὕτως ὁ Ἡρακλῆς κατόρθωσε νὰ φθάσῃ τὴν ἀθανάτη κεφαλὴ καὶ ἀποκόψας αὐτὴν διὰ τοῦ ῥοπάλου του, τὴν κατέχωσε ἐντὸς τῆς γῆς θέτοντας μέγα βράχο ἐπὶ τοῦ σημείου. Κατόπιν τεμάχισε τὸ σῶμα κι ἐβύθισε τὴν ἄκρη τῶν βελῶν του ἐν τῇ δηλητηριώδῃ χολῇ καθιστῶντας τα θανάσιμα. Ἀπὸ τοὺς δύο πρώτους ἄθλους ὁ Ἡρακλῆς κατέκτησε δύο σπουδαῖα ὅπλα, τὴν ἄτρωτη λεοντὴ καὶ τὰ θανατηφόρα βέλη. Ὅταν ἐπέστρεψε εἰς τὴν Τίρυνθα ὁ Εὐρυσθεὺς εἶπε πὼς αὐτὸς ὁ ἆθλος δὲν θὰ πρέπει νὰ περιληφθῇ μεταξὺ τῶν δέκα διότι ὁ Ἡρακλῆς δὲν κατέβαλε μόνος του τὴν Ὕδρα ἀλλὰ τῇ βοηθείᾳ τοῦ Ἰολάου. Ἐκ τοῦ μύθου προέκυψε καὶ ἡ φράση Ὕδραν τέμνειν, ποὺ ἐλέγετο γιὰ πράξεις ἢ ἐπιδιώξεις ποὺ δὲν εἶχαν ἐλπίδα ἐπιτυχίας.
Φωτοσυλλογή: Καρκίνος
Ἡ θεὰ Ἥρα θαυμάσασα τὸ σθένος τοῦ καρκίνου, ποὺ ἀντιμετώπισε τὸν δυνατὸ Ἡρακλέα, τὸν ἐτίμησε καταστερίζοντάς τον. Οὕτως προέκυψε ὁ ἀστερισμὸς τοῦ Καρκίνου. Λέγεται ὑπὸ τινῶν ὅτι ἡ θεὰ Ἥρα ἔστειλε τὸν καρκίνο πρὸς δυσκολία τοῦ ἄθλου. Νοτιοτέρως τοῦ Καρκίνου κεῖται ὁ Ὕδρος ἢ Ὕδρα, ἀστερισμὸς ποὺ μετὰ τοῦ Κόρακος καὶ τοῦ Κρατῆρος περιέχονται εἰς ἕτερο μύθο, ἀλλὰ ποὺ ἀργότερα ἐνομίσθη γιὰ τὴν Ὕδρα τῆς Λέρνας – τὸ αὐτὸ πιστεύεται καὶ τὴν σήμερον. Ἀλλὰ δὲν μνημονεύεται καταστερισμὸς τῆς Ὕδρας ταύτης ὑπὸ τῶν ἀρχαίων συγγραφέων μήτε τῶν μεταγενεστέρων (Βυζαντινῶν ἢ Λατίνων). Ὁ μύθος τῶν ἀστερισμῶν Ὕδρος, Κόραξ, καὶ Κρατήρ περιγράφεται εἰς τοὺς Καταστερισμούς.
Οἱ δύο μεσαῖοι ἀστέρες τοῦ Καρκίνου ἔχουν τὴν δική τους ἱστορία. Κατὰ τὴν Γιγαντομαχία, ὁ θεὸς Διόνυσος τῇ συνοδείᾳ τοῦ Σειληνοῦ, γηραιοῦ Σατύρου καὶ τροφοῦ του, καθὼς καὶ ἀκολουθίας Σατύρων ἐφώρμησε ἐναντίον τῶν γιγάντων. Οἱ δύο ὄνοι ποὺ τοὺς μετέφεραν ἔκαναν μεγάλο θόρυβο βρυχώμενοι, οἱ δὲ γίγαντες ἀκούσαντες τὸν φοβερὸ ἦχο ἐκατελήφθησαν ὑπὸ τρόμου καὶ ἐτράπησαν εἰς φυγή! Ὁ Διόνυσος εὐχαριστηθεὶς ἔθεσε τὰ δύο ζῷα ἐν τοῖς οὐρανοῖς ὅμου μετὰ τῆς Φάτνης, παρὰ τῆς ὁποίας τρέφονται. Πρόκειται γιὰ τοὺς ἀστέρες Βόρειο καὶ Νότιο Ὄνο (γ΄ καὶ δ΄ Καρκίνου) μεταξὺ τῶν ὁποίων κεῖται τὸ ἀστρικὸ σμῆνος τῆς Φάτνης (Praesepe, Μ44). Ὁ Ἄρατος καὶ ὁ Ἵππαρχος τὴν ἀναφέρουν ὡς νεφελῶδες ἄστρο, ὁ Πτολεμαῖος ὡς νεφέλωμα ἐπὶ τοῦ στήθους τοῦ Καρκίνου, ὁ Ἠφαιστίων Θηβαῖος ὡς Φάτνη καὶ ὁ Ῥητόριος ὡς Νεφέλιο.
Ἐνδιαφέρων εἶναι καὶ ὁ συσχετισμὸς μεταξὺ τοῦ ζῳδίου καὶ τοῦ σκαραβαίου συμβόλου τοῦ θεοῦ Χεπέρ-Ρὰ παρ’ Αἰγυπτίοις. Ὁ σκαραβαῖος προέρχεται ἀπὸ τὸ ἀρχαῖο ἑλληνικὸ κάραβος, ποὺ ἐκτὸς τοῦ σκαραβαίου σήμαινε ἐπίσης τὴν καραβίδα (εἶδος ἀστακοῦ) ἀλλὰ καὶ τὸ ἐλαφρὺ πλοῖο ποὺ σήμερα ἀκόμη λέγεται καράβι. Ὅσο γιὰ τὸν καρκίνο ἔγινε ὁ γνωστός μας κάβουρας. Παρ’ ἀρχαίοις ἦταν παροιμοιώδης ἡ φράσις οὕποτε ποιήσεις τὸν καρκίνον ὀρθὰ βαδίζειν.
