19°
Τὸ ἄστρον τοῦ Κριοῦ ἔλαβε τὸ ὄνομα καὶ τὴν μορφὴ ἐκ τοῦ χρυσομάλλου κριοῦ, ὃ τὸν Φρῖξο καὶ τὴν Ἕλλη διακομίσας
Ὁ Ἀθάμας, υἱὸς τοῦ Αἰόλου καὶ ἐγγονὸς τοῦ Ἕλληνος, υἱοῦ τοῦ Δευκαλίωνος, ἦταν βασιλεὺς τῆς Κορώνης ἐν Βοιωτίᾳ. Αὐτὸς ἐνυμφεύθη θεία κόρη, τὴν Ὠκεανίδα νύμφη Νεφέλη, καὶ ἐκ τούτων ἐγεννήθησαν δύο τέκνα, ὁ Φρῖξος καὶ ἡ Ἕλλη. Ἀργότερα ὁ Ἀθάμας ἔλαβε καὶ δευτέρα σύζυγο τὴν Ἰνώ, κόρη τοῦ Κάδμου καὶ ἀδελφὴ τῆς Σεμέλης, ἡ ὁποία ἐγέννησε τοὺς Λέαρχο καὶ Μελικέρτη.
Ἡ Ἰνώ, ζηλεύσασα τὰ τέκνα τῆς Νεφέλης καὶ θέλουσα ἀπομακρύνῃ αὐτὰ ἐκ τοῦ βασιλείου, ἐμηχανεύθη τὰ ἀκόλουθα: ἔπεισε διὰ τεχνάσματος τινὸς τὶς γυναῖκες νὰ καυτηριάσουν κρυφά τὸν πρὸς σπορὰ σῖτο, ὥστε νὰ μὴν φυτρώσῃ. Ὅταν ἐπῆλθε ἡ σιτοδεία ὁ Ἀθάμας ἀπέστειλε ἐκπροσώπους εἰς τὸ μαντεῖο τῶν Δελφῶν πρὸς ἀποκάλυψη τοῦ αἰτίου. Ὅμως οἱ ἀπεσταλμένοι, ἔχοντας δεχθεῖ δῶρα ἐκ τῆς Ἰνοῦς καθὼς ἐπέστρεφαν, ἔδωσαν διάφορη τοῦ μαντείου ἀπάντηση ὅτι ἡ σιτοδεία θὰ παύσῃ ἐὰν ὁ Φρῖξος θυσιασθῇ τῷ Διί.
Νομίσας ὁ Ἀθάμας ὅτι ἀκολουθεῖ τὴν προτροπὴ τοῦ Φοίβου ἀναγκάζεται διατάσσειν τὰ ἀνάλογα καὶ ὁ Φρῖξος – μετὰ τῆς ἀδελφῆς του, λέγεται ὑπὸ τινῶν – ἐφέρθη πρὸς θυσία εἰς τὸν βωμὸ τοῦ Διός. Ἡ Νεφέλη ὅμως γνωρίζουσα μακρόθεν τὰ συμβάντα ἔστειλε ἕναν θεϊκὸ κριό, χρυσόμαλλο, δῶρο τοῦ Ἑρμοῦ, πρὸς διάσωση τῶν τέκνων της. Ὁ κριὸς ἐπιβιβάσας τῇ ράχῃ αὐτοῦ τὰ δύο ἀδέλφια ἀπογειώθη, ἱπτάμενος ὤν, πρὸς ἀνατολάς.
Φωτοσυλλογή: Κριός
Κατὰ τὴν πτήση ἡ μὲν Ἕλλη ἔπεσε ἐν τῇ θαλάσσῃ, ποὺ ἔκτοτε ὠνομάσθη Ἑλλήσποντος (τὴν Ἕλλην ἐδέχθη ὁ θεὸς Ποσειδῶν, κατὰ ἐκδοχὴ τινὰ τοῦ μύθου), ὁ δὲ Φρῖξος ἔφθασε εἰς τὴν Κολχίδα ὅπου ἐβασίλευε ὁ Αἰήτης, βασιλεὺς ἀπὸ θεϊκὴ γενεὰ καὶ ὑιὸς τοῦ Ἡλίου ἀπὸ τὴν Ὠκεανίδα Περσηίδα. Ὁ Αἰήτης ἐδέχθη τὸν νέο προθύμως, τοῦ ἔδωσε δὲ σύζυγο τὴν θυγατέρα του, Χαλκιόπη. Ὁ Φρῖξος ἐθυσίασε τὸν χρυσόμαλλο κριό τῷ Διί καὶ ἐδώρισε τὸ δέρας αὐτοῦ τῷ βασιλεῖ Αἰήτῃ. Ὁ βασιλεὺς ἀφιέρωσε εἰς Ἄρη τὸ χρυσὸ δέρας, ὃν ἔθηκε ἐπὶ δρυὸς ἄλσους ἱεροῦ τοῦ θεοῦ. Τὸ δέρας ἐφρούρη μέγας δράκων, ἀκοίμητος, καὶ παρέμεινε ἐν Κολχίδι ἐωσότου οἱ Ἀργοναῦτες κατέφθασαν πρὸς ἀναζήτησή του.
Ὁ χρυσόμαλλος κριὸς ἐγένετο ἐκ τῆς Θεοφάνης, κόρης τοῦ Θρακός βασιλέως Βισάλτου, ἣν ὁ Ποσειδῶν ἠράσθη σφοδρῶς. Λέγεται δὲ ὑπὸ τινῶν, ὅτι τὴν Θεοφάνη ἐπιθύμησαν πολλοὶ μνηστῆρες καὶ ὅτι ὁ θεὸς ἔφερε τὴν κόρη εἰς τὴν νῆσο Κρόμισσα (ὄνομα ἄγνωστο, καὶ πιθανῶς παραφθορά). Ἀλλ’ οἱ μνηστῆρες τὴν τοποθεσία μανθάνοντες κατέφθασαν ἐκεῖ πρὸς ἀναζήτηση τῆς κόρης.
Πρὸς φύλαξη τῆς νήσου, ὁ Ποσειδῶν μεταμόρφωσε τοὺς κατοίκους εἰς ἀμνούς, τὴν Θεοφάνη εἰς ἀμνίδα, ἐαυτὸν δὲ εἰς δεινὸ κριό ἀλλάξας. Οἱ μνηστῆρες ὡς εἶδαν τὶς ἀγέλες ἀπέκτειναν ἀμνοὺς πρὸς βρώση, καὶ ὁ θεὸς τότε μεταμόρφωσε αὐτοὺς εἰς λύκους. Ἀπὸ τὴν ἕνωση τοῦ Ποσειδῶνος καὶ τῆς Θεοφάνης ἐγένετο ὁ ὑιός τους, ὁ χρυσόμαλλος κριός. Ἄφθαρτος ὤν, ὁ κριὸς ἐπέστρεψε εἰς τὰ ἄστρα ἀπὸ ὅπου καὶ φαίνεται ἀμυδρότερος ἐπειδὴ ἡ χρυσὴ δορά του παρέμεινε εἰς τὴν γῆ.
